Joop 9 februari 2016

We zijn nu 7 dagen in “Suid-Afrika”.  Een wondere wereld aan nieuwe indrukken heeft zich voor ons geopenbaard. Verdwaasd liggen we in een hut in het Krugerpark bij te komen van een nieuw werelddeel met hervonden familieleden, vreemde geuren, super lekker eten, een droog klimaat, een enorme natuur en een scherpe, politiek geladen sociale omgeving.

Eerste indrukken

Zuid Afrika is een sterk gepolitiseerd land. Het is fascinerend om te merken hoe snel en hoe vaak de discussie in de kranten en met de mensen die we spreken gaat over politiek. Over de belabberde kwaliteiten van de huidige Minister President Jakob Zuma, over arrogantie van de ANC, het onderwijs, de economie en vooral over de ruim 20 jaar dat er nu geen apartheidsbewind meer is. Er wordt eigenlijk nog steeds massaal gerefereerd aan de tijd voor en na de apartheid. Waarbij gezegd moet worden dat we vooral blanke mensen spreken die terugkijken en vergelijken. En media lezen die veelal zwart zijn. Er is geen moment dat je je van dit verschil niet bewust bent. Ongelooflijk. Ik was al gewaarschuwd, maar het is nog veel sterker dan ik had gedacht. Aan de andere kant is het ook wel weer goed om te zien dat alle keuzes politieke keuzes zijn. In Nederland (en West-Europa) wordt erg veel op economische gronden beslist. Als het goed is voor de bv Nederland dan is het waarschijnlijk een goede zaak. Hier in Zuid-Afrika is het zo dat als de ANC het belangrijk vindt, dan gebeurt het. Dit leidt tot heftige discussies, veel onenigheid en helaas ook veel willekeur. Maar tegelijk tot veel meer debat en positionering! Dat is leuk om te zien.    

Helaas ook veel corruptie en geldverspilling. Hetgeen vervolgens weer leidt tot apathie en verlies van geloofwaardigheid van een regering en dus meer anarchie, minder belastingtrouw en meer criminaliteit. Het blanke deel van de bevolking ziet dat met lede ogen aan.

Familie

We worden op het vliegveld opgehaald door twee neven van mij. Ik heb ze vaag, ooit een keer ontmoet toen ze in Nederland waren in 1979. Ik was toen negentien en zij ook. Ik heb nog een jaartje contact gehouden met Rob Bartelink, de jongste van de 2 broers. Harry was de oudste. Beiden zijn rond hun 18e vanuit Rhodesië naar Zuid-Afrika verhuisd om te gaan studeren. Rhodesië was destijds onder het bewind van Ian Smith al aan het schuiven. In een later stadium zijn de zwarte opstandelingen olv Robert Mugabe zo sterk geworden dat bijna alle blanken het land zijn uitgejaagd. Hun vader, mijn oom Jan, is uiteindelijk naar Nederland afgereisd. Rob en Harry zijn beide in ZA gebleven, studie afgerond en bedrijfsleven in gegaan. Ik had ze sinds 1979 niet meer gesproken. Maar familie blijft familie. Rob is uiteindelijk in de zakelijke wereld van mijnbouw en technologie terechtgekomen. Hij is nu zelfstandig ondernemer in aankoop van specialistische machines voor de B2B markt. Harry is eigenaar van een elektronica business, heeft patenten op zijn naam, een stuk grond en dieren, een grote bedrijfsruimte op het terrein, dat hij verhuurt, en is midden tussen zijn dieren vooral gepassioneerd uitvinder! We zagen hem zitten in zijn werkschuur in Johannesburg met computers, printplaten, schuur en boorapparaten en boordevol nieuwe revolutionaire ideeën, die het energie probleem zouden kunnen oplossen, maar wel nog verder uitgewerkt moeten worden. In de liefde en het samenleven zijn ze allebei minder gelukkig. Rob heeft een nare scheiding achter de rug; nu ‘happily unmarried’ en het contact met zijn kinderen is ook herstellende. Zijn zoon woont in Durban,  aan de oostkust van Zuid Afrika en zijn dochter is onlangs getrouwd met een Turkse man die zij heeft leren kennen via haar werk. Ze wonen in East London, een stad aan de Zuidkust van Zuid Afrika. Harry is een paar jaar geleden gescheiden, van een vrouw met wie hij naar zijn zeggen nooit had moeten trouwen.

Als we aankomen zijn ze erg zorgzaam en vooral vol waarschuwingen over wat er allemaal mis kan gaan in Jo’burg. Het is een gevaarlijke stad: je moet er ’s avonds niet komen omdat het te gevaarlijk is. In veel wijken, vooral de townships, moet je sowieso niet komen. Pas op als je door de stad rijdt omdat je bij stoplichten overvallen kunt worden. Er zitten soms gaten in de weg  (potholes) de je enorm kunnen verrassen en daarmee je auto beschadigen. Niet iedereen stopt bij een rood licht en we zijn inderdaad ontzettend geschrokken toen we een kruispunt opreden door een oranje licht en middenin de auto’s terecht kwamen. Ondenkbaar in Nederland. Stoplichten heten hier  robots, maar ze zijn meer een “suggestie voor voorrangverlening” dan een reguleringsmechanisme! Een ander issue is waar je veilig kunt parkeren: eigenlijk alleen in shopping malls en bij je thuis achter een eigen hek en in een buurt waar een muur omheen is gebouwd en waar je alleen in kan via bewaakte toegangspoorten. De betere wijken in Joahnnesburg en Pretoria zijn zo ingericht. We logeren in een airbnb in een compound, Rob woont in een bewaakte wijk, Harry ook en Mathilde waar we later op bezoek gaan ook. Het is voor ons een vreemde gewaarwording om zo te wonen en te leven. Het lijkt onwerkelijk. Discussies daarover: is dat echt wel nodig? Hoe erg is die criminaliteit eigenlijk? Is het nou erger geworden sinds 1993 de ANC via verkiezingen aan de macht kwam? Allemaal vragen die wij hebben en die voor de blanken in ZA geen vraag zijn, maar hebben geresulteerd in die keuze. Al vele jaren en ze zien telkens de bevestiging dat het nodig is en de criminaliteit hoog en nog hoger wordt. En de politie doet niets en is zelf corrupt. Tja, wat moet je dan?