Joop 20 mei ’16 Zimbabwe

De entree

We waren al in Zimbabwe (Zim)geweest. Drie weken geleden toen we vanuit Botswana naar de Victoria watervallen zijn gegaan. De watervallen liggen precies op de grens Zam-Zim en het mooiste en beste zicht heb je vanuit de Zim-zijde. We hadden destijds een double-entry visa gekocht en konden er dus gemakkelijk weer voor de tweede keer in. Dat was het idee. Vanuit Zuid-Malawi is de kortste weg naar Zimbabwe een doorsteek door Mozambique. We hebben de keuze een week lang open gehouden en veel getwijfeld. Het is erg onrustig in het midden en noordelijk deel van Mozambique en er nog steeds een negatief reisadvies van het Nederlandse ministerie van BuZa. Toch besloten om deze route te gaan. We hadden inmiddels zoveel geruststellende berichten gehoord dat het risico klein leek. Dat bleek ook zo: we zijn de ruim 250 km doorsteek in een halve dag doorgevlogen, zonder bijzonderheden (afgezien van de uiterst vermoeiende, en langdurige grensperikelen( ;>(. En afgezien van feit dat ik mijn Iphone ben kwijtgeraakt tijdens een korte pauze aan de Zambezi bij Tete. Even niet goed opletten. Er liepen een paar jongens rond de auto, ik had koorts en diarrhee en had de deur niet achter me dicht gedaan. “I will close the door for you”, zei de aardige jongen nog. Pas  3 uur later kon ik mijn Iphone nergens meer terugvinden! Stom.

Bij de grens met Zimbabwe was het al later geworden dan gehoopt en stonden we in een lange rij vrachtwagens. Daarna nog een rij mensen voor ons uit een Internationale Busdienst (Intercape, hadden wij ook gebruikt om van ZA naar Namibië te gaan). Uiteindelijk duurde dat slechts een uurtje, inclusief vernieuwen van de Temporary Import Permit voor de auto: voor de 5e keer, het went. Toen waren we er bijna. Nog een extra papiertje kopen om aan de “roadtax” te voldoen, $10 bij een obscuur kantoortje. Van een kauwgom kauwende tante, die een groot boek voor zich heeft liggen met alleen deze tickets. En toen dachten we dat we er waren. Mooi niet dus.   

Entree in Zimbabwe (2)

Of we ons even wilden melden bij 2 jongemannen in een tent naast de weg voor de slagboom naar Zim. “please sit down”. Na een intro over de auto en de autopapieren kwam de aap uit de mouw: zij wilden een bewijs zien dat de auto door de Zuid-Afrikaanse verkeersveiligheidsdienst was gekeurd. Dat bewijs was nodig volgens de Zim wetgeving en bedoeld om veiligheid te vergroten en internationale diefstal tegen te gaan. Zonder dit bewijs zat er niets anders op dan de zelfde weg terug te gaan, d.w.z. Mozambique, Malawi, Zambia. Zij waren van Interpol en belast met deze controle. Wij hadden dit bewijs niet: niet bij pakket papieren van Avis, onze autoverhuurder. “You have a problem”.

Hellen en ik waren hier al enigszins op voorbereid, maar dit ging wel erg ver. Ons motto was: rustig blijven, gewoon je eigen verhaal blijven vertellen, de tijd nemen, uitleggen dat de auto 3 keer gekeurd is en veilig bevonden, bevestigd door die en die.

Daarna voorzichtig de geloofwaardigheid van hun in twijfel trekken. Can we see your papers of Interpol? Can you show us recent examples of such documents? We’ll inform Avis on this aspect! En helder maken dat je niet van plan bent te gaan betalen.

Na 3 kwartier hebben ze ons laten gaan. Voor deze keer dan! Voor ons voelde het als een overwinning door gezamenlijke consequente houding. Zouden we later nog vaak nodig hebben!

Het is verbazingwekkend dat dit soort praktijken formeel binnen een grensovergang worden toegestaan. Dit is ook een van de grote problemen van Zimbabwe en veel Afrikaanse landen.  In de krant van vandaag stond dat er afgelopen jaar 320 verkeersagenten zijn ontslagen wegens omkoping, machtsmisbruik en afpersing. Maar misschien gewoon een bezuinigingsmaatregel. De keerzijde is dat Zim wel een erg veilig land is, waar je je overal en ook ’s nachts veilig kan bewegen, ook als vrouw alleen (voor zover je niet homo/lesbisch bent).    

Wegen en bergen

Direct na de grenspost willen we langs de grens naar het zuiden. Naar een mooi klein park waar je wandelend rond kan trekken met prachtige bergen. Het moet een kleinere weg zijn.  De weg is super slecht en bijna niet te vinden. Na 2 keer verkeerd rijden vinden we hem. De zon gaat al onder, maar we moeten ergens naar toe. We vragen de weg aan de enige andere auto die we tegen komen in 15 minuten: rechtdoor, dorpje, rivier, richting is goed. We rijden door en het wordt weer heel snel donker. We besluiten stilletjes naast de weg tussen de bomen te gaan kamperen. Weinig keus. Wat gekookt, biertje, stilte overal. We staan rustig op en worden bij het inpakken verrast door een patrouille van de politie. Drie man sterk, met machinegeweren. Uitleg wie, wat, waar. Aardige mensen, waarvan 2 nog heel jong. Bij het weggaan zegt hij: “I’ve got a sister who’s been to Tilburg!”. De gewapende politie heeft ons beeldend uitgelegd dat er over 40 km een grote rivier is waarvan de brug jaren geleden verloren is gegaan. De oversteek met een auto is vrijwel onmogelijk. Er zijn geruchten dat volgend jaar de brug wordt herbouwd. Verder wezen ze ons er fijntjes op dat we 25 meter van een bordje hebben gekampeerd met de doodshoofd en de tekst “Mines, don’t leave the path!”. Dat bordje hadden we echt (niet) eerder moeten zien…..

We gaan de hele weg terug en moeten 300 km omrijden via de hoofdweg naar het Nationaal Park. Als we daar aankomen is het ons niet gelukt om genoeg cash geld te hebben (dollars) om de entree te betalen.

Geld

Zimbabwe heeft de dollar als enige wettige betaalmiddel gekozen in 2009. Dat was een reactie op een periode van enorme inflatie van de eigen munteenheid: binnen een jaar was 1 Zimdollar evenveel waard als 1000 of 10.000 Zimdollars. En die inflatie was weer een reactie op een zeer slechte economische ontwikkeling in de jaren daarvoor. Sinds Mugabe aan het bewind is met zijn Zanu-PF partij rond 1980 is het bergaf gegaan. Het merendeel van de blanke inwoners is vertrokken. Ook veel zwarte inwoners - ongeveer 30% - zijn vluchtte naar omringende landen. De landbouwproductiviteit is lager dan 30 jaar geleden toen Zimbabwe de graanschuur van Zuidelijk Afrika was. Dat kun je ook nog zien aan de grote landerijen en boerderijen en mechanisatie in vergelijking met omringende landen. Veel kennis en geld is vertrokken. Ook het toerisme is ingezakt. Ze zeggen dat het aantrekt, maar wij merken daar niet veel van. Op veel topattracties waar we komen, zijn we ongeveer de enige of een van de weinige gasten. En overal zien we achterstallig onderhoud. Een land wat ooit veel welvarender moet zijn geweest.

Zimbabwe heeft twee actuele problemen waar we zelf keihard tegenaanlopen: politiecorruptie en gebrek aan cash. Wat betreft dat laatste, we hebben op onze tweede dag in Zim zo’n 5 banken in 3 steden geprobeerd om geld te cashen uit een geldautomaat. Alle banken, inclusief de internationale (Barclays, Standard) doen het niet: deny services, no cash, out of order. De bankmedewerkers leggen uit dat dit orders van de Zim overheid zijn: de dollars in omloop worden beperkt. Reden: angst dat er teveel dollars worden gespaard in een oude sok. Binnenkort wil Mugabe weer naar eigen Zimdollars of een variant en dan moeten er  niet te veel echte dollars  nog vrij rondzwerven. Voor de mensen is de reactie: er gaat iets veranderen, dat vertrouw ik niet en laat ik maar zoveel mogelijk vaste internationale cash in huis hebben.

Gevolg is dat we echt op zwart zaad komen te zitten en in principe besluiten om dan maar Zimbabwe vervroegd te verlaten. Dat vertellen we ook aan iedereen.

Wel schrikken voor sommigen, maar ze zijn dit al zolang gewend, dat het hun niet verwonderd. “ Soms is er geld en dan weer niet” zo is het nu eenmaal.  

Zimbabwe, het oude Rhodesië, waar we zo veel verhalen over gehoord hebben, van Ome Jan en Tante Hennie, neven Rob en Harrie, van Petra, van Mireille, heeft dus wat doorzettingsvermogen gevraagd om te verkennen. Maar wat is het land mooi en wat zijn de mensen aardig. Zulke mensen gun je toch een betere President!